~~~စိတ္ထပ္ျခင္းအႏုပညာ ~~~

ေရႊအိမ္စည္

စိတ္ထပ္ျခင္းဆိုတာ ျမန္မာလို လွပေအာင္ ဘာသာျပန္လိုက္တာပါ။ စိတ္ပညာမွာ (Councelling Psychology ) ဆိုတာ ဘာသာရပ္တစ္ခု အေနနဲ ့ သင္ၾကားရပါတယ္...။ ျမန္မာလို အတိအက် ဘာသာ ျပန္ရရင္ ႏွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြး ပညာေပးလမ္းညႊန္ျခင္းေပါ့....။

စိတ္ဟာ အရာအားလံုးကို ျဖစ္ပ်က္ေျပာင္းလဲေစႏိုင္ပါတယ္....။ ဖန္တီးျပဳျပင္ႏိုင္တယ္...။ စိတ္ေၾကာင့္ပဲ ဘ၀ေတြ တိုးတက္ေအာင္ျမင္တယ္...။ စိတ္ေၾကာင့္ပဲ ဘ၀ကို နိမ့္က်ေစတယ္...။ စိတ္ေၾကာင့္ ေၾကကြဲ ၀မ္းနည္းရသလို ...စိတ္ေၾကာင့္မုန္းတီးနာက်ည္းျခင္းေတြ ေပၚေပါက္လာရသလို စိတ္ေၾကာင့္ပဲ ခြင့္လႊတ္ နားလည္ေပးျခင္းေတြ ေပၚေပါက္လာျပန္တယ္....။လူတစ္ေယာက္ရဲ ့စိတ္ကို လူတစ္ေယာက္က control လုပ္လို ့ေတာ့ မရႏိုင္ပါဘူး........။

ဒါေပမယ့္...စိတ္ဒုကၡ (တစ္နည္း ေျပာရရင္ စိတ္ဓာတ္က် ၀မ္းနည္းေၾကကြဲမႈေတြ ) ကို ႏွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြး အားေပးျခင္းျဖင့္ သူ ့စိတ္ကို သူကိုယ္တိုင္ ျပန္လည္ျမင့္တက္လာေစေအာင္ စြမ္းေဆာင္ေပးႏိုင္ပါတယ္....။

အဲဒါဟာ Councelling ပါပဲ......။ ပညာရွင္ေတြက ဒါကို
"It is a skilled dialogue in which one person helps another who has some personal difficulty"
လို ့ဖြင့္ဆိုပါတယ္.....။

လူတစ္ေယာက္မွာ ေတြ ့ၾကံဳေနရတဲ့ ဘ၀ျပႆနာ ၊ စိတ္အေျခအေန ယိုယြင္းမႈေတြကို ႏွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြး ျခင္းအားျဖင့္ ကူညီ လမ္းညႊန္ေပးႏိုင္တာကို ဆိုလိုတာပါ...။ တကယ္ကေတာ့ စကားေျပာေပးတာလို ့ အၾကမ္းဖ်ဥ္း မွတ္ယူႏိုင္ပါတယ္...။

လူအမ်ားစုဟာ (ဘယ္ေလာက္ပဲ စကားနည္းတဲ့သူပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ) မိမိကပဲ ေျပာခ်င္ၾကပါတယ္..။ မိမိကပဲ ရင္ ဖြင့္ခ်င္ၾကတယ္...။ ကိုယ္ေျပာတာကို တစ္ဖက္လူက တေလးတစား နားေထာင္ေပးရင္ ေက်နပ္ၾကတတ္ ပါတယ္..။ ဒါေပမယ့္......... သူတစ္ပါးေျပာတာကို စိတ္ရွည္ရွည္နားေထာင္ေပးဖို႔၊ တစ္ဖက္လူ ခံစားရတာ ကို ထပ္တူနားလည္ယံုၾကည္ေပးဖို ့ ခက္ခဲတတ္ၾကပါတယ္....။ စိတ္ျမန္လက္ျမန္ရွိတဲ့ သူေတြဆိုရင္ စကား ရွည္ရွည္ လာေျပာေတာင္ မၾကိဳက္ၾကပါဘူး....။ဒါ့ထက္ဆိုးလာရင္ ဆံုးေအာင္ နားမေထာင္ပဲ ထထြက္ သြားၾကတာေတြလဲ ရွိတတ္ပါတယ္......။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အဓိက သက္၀င္လႈပ္ရွားေနတဲ့ AIDS, HIV ေရာဂါ ရွိသူေတြကို ေဆြးေႏြးပညာေပးတဲ့ ဌာန နဲ ့ပဲ ဥပမာထားျပီး တင္ျပသြားပါ့မယ္....။

ေဆြးေႏြးပညာေပးတဲ့ ျဖစ္စဥ္မွာ ေဆြးေႏြးေပးတဲ့သူကို (Councellor ) လို ့ေခၚျပီး....အေဆြးေႏြးခံရသူကို (Client ) လို ့ေခၚပါတယ္.....။ Client တစ္ေယာက္ရဲ ့ခံစားမႈ အလံုးစံုကို စိတ္၀င္တစား နားေထာင္ျပီး အၾကံေပးတဲ့ Councellor တစ္ေယာက္အတြက္ အေရးအၾကီးဆံုး အရည္အခ်င္းကေတာ့ စိတ္ထပ္ျခင္း (empathy) ရွိဖို ပါပဲ.....။

သူ ့ရင္ထဲမွာ ဘာေတြခံစားေနရသလဲ ၊ဘာေတြ အားငယ္ေနသလဲ ၊ ဘာေတြ ျဖစ္ပ်က္ေျပာင္းလဲေနသလဲ ဆိုတာကို ထပ္တူထပ္မွ် လိုက္ခံစား ေပးျခင္းျဖစ္ပါတယ္....။ကိုယ္သာ သူ ့ေနရာမွာ ရွိခဲ့ရင္ဆိုတဲ့ အေတြး ေလး ၀င္လာတဲ့အထိပါပဲ...။

"You put yourself in the person's shoes "
အျခားတစ္ေယာက္ရဲ ့ဖိနပ္ထဲ ၀င္လိုက္ပါ ဆိုတာ ကိုယ္က သူ ့ရင္ထဲကို ၀င္ျပီး ခံစားၾကည့္တာကို ဆိုလို တာပါ...။

အဲဒါ ကိုယ္ခ်င္းစာတရား.....ပါပဲ...။

ကိုယ္ခ်င္းစာတရားနဲ ့ နားလည္ေပးတဲ့အခါမွာ တစ္ဦးနဲ ့တစ္ဦး ၾကားမွာ ေမတၱာတရားက မသိမသာေလး လြန္ ့လူးသြားပါျပီ...။ အဲဒီ့အခါ တစ္ဖက္လူရဲ ့စိတ္ဖိစီးမႈ (stress) ။ စိုးရိမ္ေသာက (anxiety) ကိုေလွ်ာ့ခ် ႏိုင္ေအာင္ ႏွစ္သိမ့္ အားေပးၾကရပါတယ္...။ ေဘးကထင္ျမင္ ခ်က္ဆိုတာထက္ စိတ္ခံစားမႈႏွစ္ခုဟာ တစ္ ထပ္တည္းက်ျပီး တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးၾကရင္းက မွန္ကန္မႈ အေျဖေတြ လွလွပပ ထြက္လာ တတ္ၾကပါ တယ္...။

အားေပးစကားေလးတစ္ခြန္း ၊ႏွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြးေပးတဲ့ စကားေလးတစ္ခြန္းကေန မထင္မွတ္ေလာက္ ေအာင္ ဘ၀ေတြ တိုးတက္ေအာင္ျမင္သြားႏိုင္တဲ့ အထိကို စြမ္းပကားက ၾကီးမားလွပါတယ္...။ မိမိကို အျခားသူတစ္ေယာက္က ယံုၾကည္နားလည္ေပးလိုက္တာ ၊မိမိခံစားေနရတာကို လက္ခံစာနာတာ၊ မိမိနဲ ့ ထပ္တူ မွ်ေ၀ေပးလိုက္တာဟာ လူတစ္ေယာက္ အဖို ့အၾကီးမားဆံုးေသာ ဆုလာဘ္ၾကီး တစ္ခုပါပဲ...။ ကိုယ့္ကို နားလည္ေပးတဲ့သူေတြ ရွိလာတဲ့အခါမွာ ကိုယ္ကလည္း အျခားသူေတြအေပၚ ျပန္လည္ စာနာ နားလည္လာနိုင္တယ္...။ကိုယ္ခ်င္းစာတရား ေတြ တစ္ဦး ႏွင့္တစ္ဦး ဆင့္ကဲတိုးပြား မ်ားျပားလာရင္းက ေမတၱာေတြပါ ျဖန့္က်က္ လာနိုင္ပါတယ္....။

ဘ၀အေျခအေန အေတာ္ဆိုးရြားျပီး အလြန္အမင္း စိတ္ဓာတ္က်ဆင္းေနတဲ့သူေတြ.ထဲက... အေျခအေန ေပးတဲ့သူေတြသာ Councellor ေတြဆီ သြားၾကပါတယ္...။

ဒါေပမယ့္ ပံုမွန္ရုန္းကန္ လႈပ္ရွားေနရင္းက လူတိုင္းဟာ အေျခအေနအမ်ိဳးမ်ိဳး ေၾကာင့္ စိ္တ္ညစ္ညဴး ၾက တယ္..၊ ခံစားနာက်င္ၾကတယ္။ မိမိ ပတ္၀န္းက်င္မွာ သူငယ္ခ်င္း ၊ မိဘ ညီအစ္ကို ေမာင္ႏွစ္မ စသျဖင့္ အထဲက အမွတ္မထင္ရင္ဖြင့္ေျပာၾကားလာခဲ့ရင္ အနည္းငယ္ အခ်ိ္န္ေပးျပီး နားလည္အားေပး လိုက္တာ ဟာ (မိမိ ေတာင္ မသိလိုက္ရဘဲ ) တစ္ဖက္လူရဲ ့ စိတ္ဓာတ္ကို လံုး၀ကို ထိုးတင္ေပးႏိုင္လိုက္တာပါပဲ.....။

စကားေလး တစ္ခြန္းကေန ကုသိုလ္ေတြ ျပဳလိုက္တာပါပဲ.....။ ကိုယ္ခ်င္းစာတရားနဲ ့ မွ်ေ၀ခံစားေပး လိုက္ ျခင္းဟာ ဘ၀ေတြကို ကယ္တင္ေပးႏိုင္တဲ့အထိကို တာသြားႏိုင္ပါတယ္....။

စိတ္နဲ ့ဖန္ဆင္းတည္ေဆာက္ေနရတဲ့ ေလာကၾကီး အလယ္မွာ စိတ္ထပ္ျခင္းအႏုပညာဟာ မမွန္းဆႏိုင္ေလာက္ေအာင္ စြမ္းပကားၾကီးမားလွပါတယ္.............။ ။